Przejdź do treści

Muzeum na Kółkach w Kleszczelach

  • przez

To jedyny w Polsce mobilny projekt edukacyjny, który na tak szeroką skalę przybliża historię polskich Żydów i przywraca pamięć o lokalnej społeczności żydowskiej, angażując przy tym aktywistów i partnerów instytucjonalnych od lat działających na rzecz dialogu polsko-żydowskiego. Lokalni organizatorzy projektu (nazywani koordynatorami lokalnymi) wybierani są w konkursie, w którym proponują i realizują 3-dniowy program wydarzeń edukacyjnych towarzyszących wystawie w danej miejscowości.

Koordynator lokalny: Daria Maria Sienkiewicz
Partner lokalny: Miejski Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w Kleszczelach

W roku 2023 Kleszczele w dniach: 14-16 lipca 2023 odwiedziło Muzeum na Kółkach.
Przez trzy dni nasze miasteczko obfitowało w masę działań i wydarzeń!

PIĄTEK, 14.07.2023

O godzinie 16 w Hładyszce odbyły się Warsztaty Kuchni Żydowskiej!
Warsztaty poprowadziła Edukatorka Muzeum POLIN. Frekwencja przeszła nasze najśmielsze oczekiwania.

Warsztaty garncarskie  Szabasówka, gugielnik, talerz sederowy.
Zainspirowane były naczyniami używanymi przez kleszczelowskich Żydów. Koncepcja spotkała się z dużym zainteresowaniem i idealnie wpisała się w tradycje garncarskie Kleszczel.
Prowadzący: Agnieszka Jowita Romaniuk, Adrian Bienias spotkanie rozpoczęli od pokazu garncarskiego. Adrian na kole wytoczył szabasówkę i gugielnik, poczym Agnieszka zaprezentowała talerz sederowy.
Uczestnicy przeszli do lepienia. Każda z osób wykonała talerz sederowy pod opieką kleszczelowskich krzewicieli garncarskich tradycji!

SOBOTA, 15.07.2023

Spacer Historyczny: Śladami Kleszczelowskich Żydów.
O godzinie 11 w siedzibie Miejskiego Ośrodka Kultury i Rekreacji w Kleszczelach, potocznie zwanego Hładyszką spotkali się fascynaci lokalnej historii Kleszczel w celu poszerzenia wiedzy odnośnie mieszkańców Kleszczel wyznania mojżeszowego. Po Kleszczelach oprowadzał pochodzący z Brańska historyk Zbigniew Romaniuk, który jest jednym z najbardziej znanych brańszczan w Polsce i za granicą. Dzięki podejmowanym przez niego od lat 80 działaniom wokół badań  tematu relacji polsko-żydowskich, które odcisnęły wyraźny ślad na historii podlasia. Historyk od kilku dekad zajmuje się krzewieniem wiedzy historycznej wśród lokalnej społeczności. Jest autorem publikacji książkowych, historykiem, pedagogiem, regionalistą i działaczem społeczny. Romaniuk, jak nikt inny, potrafi opowiadać i opisywać dzieje społeczności żydowskiej zamieszkującej owe tereny. To m.in. dzięki niemu Brańsk może poszczycić się największą liczbą wyróżnień dla „Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata”. To właśnie dzięki Romaniukowi historia dotyczącą wielu tych osób ujrzała światło dzienne.
Podczas spaceru poza samym wątkiem kleszczelowskich Żydów prowadzący omawiał, kwestie kulturowe, historyczne. Spotkanie trwało ponad 3 godziny. Uczestnicy zadawali pytania, opowiadali o swoich doświadczeniach, historiach zasłyszanych od przodków związanych z społecznością żydowską Kleszczel. 

Koncert: Karolina Cicha i Spółka, Pieśni Żydowskie z Podlasia
W Kleszczelach od dawna nie było tak pięknego wydarzenia. Kameralny koncert Karolina Cichej & Spółki w składzie: Patrycja Betley (instrumenty perkusyjne) oraz Mateusz Szemraj (instrumenty strunowe). Artyści przedstawili projekt muzyczny: Pieśni Żydowskie Podlasia. Koncert oparty na tekstach żydowskich poetów z północno-wschodniej Polski a także na pieśniach, które towarzyszyły społeczności żydowskiej podczas uroczystości sakralnych. Usłyszeliśmy więc wszystkie języki kultury Żydów Aszkenazyjskich: jidysz, hebrajski oraz esperanto – język stworzony przez pochodzącego z Białegostoku – Ludwika Zamenhofa. Karolina Cicha w swoim koncercie rozwinęła wątek kultury żydowskiej obecny na jej kilku płytach: „Jidyszland” (gromadzącej kompozycje do poezji żydowskiej pochodzącej z tego regionu); „Wieloma językami” (z pieśniami mniejszości narodowych województwa podlaskiego); „Jeden – wiele” (płyty wprowadzającej w sakralny pejzaż tej wielokulturowej krainy) oraz na płycie „Tany”, która miała nominację do „Fryderyka” w kategorii Muzyka Świata.
Sala konferencyjna Kleszczelowskiej “Hładyszki” została wypełniona po brzegi. A dzięki wsparciu GOK Czeremcha- który zgodził się zająć nagłośnieniem- jakość dźwięku przeszła nasze najśmielsze oczekiwania. 

NIEDZIELA, 16.07.2023

Warsztat: Żydowskie Bajki
W niedzielne popołudnie dzieci wspólnie z opiekunami wyruszyły w podróż do krainy żydowskich bajek. Prowadząca Anna Kotowicz- Puszkarewicz zaprezentowała dwie opowieści. Tekst zilustrowany został prezentacją prac Marca Chagalla. Po wysłuchaniu bajek przeszliśmy do części warsztatowej. Dzieci wykonywały autorskie  prace plastyczne nawiązujące do fragmentów wcześniej usłyszanych opowieści.

Warsztaty: Jak pięknie się różnić?
Po bajecznych warsztatach, zrealizowany został warsztat międzypokoleniowy. Prowadząca: Edukatorka z Muzeum Polin zaprosiła uczestników do ćwiczeń, które uczą otwartości, dzięki którym swobodniej poczują się w swojej grupie, lepiej się poznają i potrenują umiejętności komunikacyjne. Usłyszeli też historię Franka, który w nowej szkole uczy się radzić sobie z nieśmiałością i niepokojem. Wspólnie zastanawiali się, co może pomóc w sytuacji, gdy kontakty społeczne są wyzwaniem.

Wykład Tomasza Adamskiego: Z Kleszczel do Hollywood Nowego Jorku- niezwykła historia Peretza Hirlshbeina
Działanie z „najbardziej wyboistą drogą do celu przybliżenia historii” Pereca Hirszbejna– mieszkańcom. To właśnie w młynie pod Kleszczelami w roku 1880 urodziła się postać fascynująca, z ogromną historią uznana w świecie, mianowicie: Dramatopisarz żydowski, tworzący w języku jidysz. Przebywał m.in. od 1904 w Warszawie, Odessie (1908 zorganizował tam grupę teatr.), od 1912 USA. Działalnością i bogatą twórczością przyczynił się do rozwoju teatru żydowskiego. Najczęstszym motywem jego utworów było zniechęcenie do życia w mieście i tęsknota za naturą. Popularność zdobyły dramaty Di puste kreczme „Pusta karczma” (1912), oparty na wątkach ludycznych oraz Grine felder „zielone pola” (1918), odtwarzający idylliczne obrazy z dzieciństwa- a dzieciństwo Pereca to Kleszczele.
Niezwykłą historię życia przedstawił Tomasz Adamski – doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Studiów Kulturowych. Od ok. 20 lat prowadzi zajęcia na Uniwersytecie w Białymstoku z zakresu filmu, sztuki i animacji kultury. Autor kilkudziesięciu artykułów o tematyce filmoznawczej, współautor dwóch publikacji książkowych. Mocno związany ze środowiskiem filmowym. Członek kolektywu Kaufman Bros & Sistas. Współautor albumu i wystawy „Wyśniona historia kina na Podlasiu”. Prezenter, selekcjoner Międzynarodowego Festiwalu Filmów Krótkometrażowych ŻUBROFFKA. Autor licznych prelekcji w wielu kinach studyjnych, współpracujący z dyskusyjnymi klubami filmowymi. Autor niezależnych produkcji filmowych oraz filmów dokumentalnych realizowanych m.in. w USA, Sudanie Południowym, Turcji, Rosji, Norwegii, Kazachstanie i na Białorusi.
Wykład okazał się sukcesem ze względu na dobór prelegenta, który w sposób interesujący, zaskakujący rozpoczął spotkanie od przybliżenia jak wiele fascynujących postaci urodziło się w okolicy i emigrując zyskało sławę za oceanem. Płynnie przeszedł do opowieści o bogatej historii życia kleszczelanina oraz zaprezentował dorobek życia, dzieła autorstwa Pereca Hirszbejna. Obalił mit Hollywood na rzecz Nowego Jorku. Duże poruszenie wywołała informacja o tym że Perec przed wyjzdem do Stanów Zjednoczonych często powracał do Kleszczel jako idyllicznej krainy by zregenerować się, po czym zdobywać świat dalej. A też fakt istnienia niegdyś Szkoły Ludowej im. Pereca Hirszbejna w naszych Kleszczelach.

PROGRAM:

Więcej informacji na stronie Muzeum Polin w Warszawie:
Muzeum na kółkach

Realizacja projektu możliwa dzięki wsparciu Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce oraz KORET Foundation.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Skip to content